ملاک و شرایط تکفیر از دید رشید رضا ، زندگینامه رشید رضا
از زمانی که خوارج در ماجرای حکمیت، برای اولین بار علی (ع) و طرفدارانش را تکفیر کردند، تا کنون صحنه جهان اسلام هیچگاه خالی از این مسئله نبوده است. همواره گروهی گروه دیگر را به خروج از اسلام متهم کردهاند. این اتهام پیامدهای فقهی مهمی در حوزه فردی و اجتماعی به دنبال دارد. زیرا در صورت اثبات آن، فرد از مزایای مسلمانی محروم میشود؛ کشتنش واجب میشود، همسرش بر او حرام میشود، خوردن ذبیحه او حرام میشود، اجازه تصرف در اموال خود را ندارد، از مسلمان ارث نمیبرد، فرزندانش حکم کافر را پیدا میکنند و در قبرستان مسلمانان دفن نمیشود (نک.: طوسی، 1407: 4/333 و 5/351-359)؛ در نتیجه این پدیده ابعاد گسترده و پیچیدهای پیدا میکند، تا جایی که امروزه شاهد آنیم که این موضوع به ابزاری کارآمد در دست دشمنان اسلام برای ضربهزدن به اصل اسلام تبدیل شده و آنان با حمایتهای همهجانبه از جریانهای تکفیری به نسلکشی مسلمانان مشغولاند.
گروهی که امروزه با این دستاویز به ریختن خون برادران و خواهران مسلمان خود مشغولاند، و به زعم خود به وظیفه دینی خود عمل میکنند، سلفیان افراطی هستند. آنها این رفتار دور از انسانیت خود را مستند به اندیشه شخصیتهای نامدار سلفی، بهخصوص ابنتیمیه و پیروانش، میدانند. یکی از این شخصیتها رشید رضا است. او بهشدت تحت تأثیر آرا و اندیشههای ابنتیمیه است و بنیانگذار نهضت سلفی معاصر محسوب میشود. این مقاله ملاک و شرایط تکفیر را از دید رشید رضا میکاود تا از این طریق گامی در جهت راستیآزمایی ادعای سلفیان افراطی مبنی بر عمل به وظیفه دینی برداشته شود. بدینمنظور ابتدا مروری گذرا بر زندگی او خواهیم داشت.