مفهوم شناسی تکفیر، قسمت یکم: تکفیر در لغت و اصطلاح
تکفیر کلمه‌ای عربی از ماده «ک ـ ف ـ ر»، در اصل به معنای پوشیدن و پوشاندن است، ولی در عربی و فارسی به معانی گوناگونی به کار رفته [۱] که بر پایه آن‌ها در قرآن و احادیث و منابع کلامی و فقهی چند مفهوم مصطلح یافته است، از جمله پاک کردن گناهان و ابطال عقاب، [۲] پرداختن کفّاره سوگند و مانند آن [۳] و کافر خواندن کسی [۴] یا نسبت کفر دادن به مسلمان. [۵]
در برخی احادیث و به تبع آن در اصطلاح فقهی، تکفیر به معنای نهادن یک دست بر دست دیگر هنگام ایستادن در نماز و نیز در غیرنماز برای ادای احترام آمده است [۶] که برخی فقهای امامی آن را هنگام نماز حرام و برخی دیگر مکروه دانسته‌اند. [۷]
تکفیر به معنیِ نسبت دادن کفر به شخص یا گروه در قرآن کریم مصادیق متعددی دارد، از جمله کسانی که حضرت مسیح (ع) را خدا پنداشتند [۸] و افرادی که به مردم جادوگری می‌آموختند [۹] تکفیر شده‌اند. در احادیث نیز علل و عواملی که ممکن است سبب تکفیر گردد و موارد غیرمجاز و شرایط آن به تفصیل مطرح شده است.
