ملاک و شرایط تکفیر از دید رشید رضا ، نتیجه
تکفیر یعنی نسبت کفردادن به شخص مسلمان. در صورتی که این نسبت ثابت شود، فردی که تکفیر شده، مرتد محسوب می‌شود و از مزایای فردی، خانوادگی و اجتماعی مسلمانی محروم می‌گردد. رشید رضا، به عنوان پایه‌گذار نهضت سلفی معاصر، می‌کوشد با ضابطه‌مندکردن این مسئله مصادیق اجرای آن را بسیار محدود کند. او ملاک تکفیر را انکار یکی از ضروریات دین می‌داند، خواه به صورت مستقیم باشد یا غیرمستقیم. از دید او، ضروریات دین عبارت‌اند از: آموزه‌های قطعی‌السند دینی که در صدر اسلام بر آن اتفاق نظر بوده است و شامل اصول دین و برخی از فروع دین می‌شود. ولی در اجرای احکام ارتداد، با فرق‌گذاشتن بین ملاک تکفیر و اجرای آن درباره فردی خاص، دو شرط مهم برای آن قرار می‌دهد تا بدین‌ترتیب مصادیق اجرای آن محدود شود. آن دو شرط عبارت‌اند از: 1. انکار از سر جهلی که عذر محسوب نمی‌شود، یا آگاهانه باشد. 2. انکار به نحوی باشد که مشمول قاعده درئ حدود نشود. بر اساس قاعده درئ، کسی که به سبب شبهه (حکمیه یا موضوعیه) مرتکب فعل حرام شود، نباید مجازات شود. وی با تأکید بر اینکه این قاعده مخصوص احکام فقهی نیست و شامل عقاید نیز می‌شود، به ادله متعددی در این باره استناد می‌کند. از این‌رو اگرچه برخی عقاید شیعه بر اساس مبنای نظری او کفر محسوب می‌شود، اما شیعیان را در این عقاید متأول می‌داند. در نتیجه اجرای احکام مرتد را درباره آنها جایز نمی‌شمارد. بنابراین، بطلان این ادعای سلفیان تکفیری، که ابن‌تیمیه و شاگردانش قتل شیعیان را جایز و بلکه واجب می‌دانند، آشکار می‌شود.
